شیوه های آموزش املا ( انواع املا )

 

املا به صورت گروهی:

الف ) دانش آموزان به گروه های چند نفره تقسیم شوند و از هر گروه خواسته شود متنی املایی آماده کنند . از متن هر گروه قسمت هایی را انتخاب کرده ، به صورت یک متن پیوسته دیکته شود تا بچه ها بنویسند .امتیاز حاصل نیز برای افراد گروه در نظر گرفته شود .

.

.

.

ب ) دانش آموزان را به گروه های 2 یا 3 نفره تقسیم می شوند و متن املا یکی از آنان نوشته می شود و تمام اعضای گروه درنوشتن صحیح کلمات همکاری می نمایند امتیاز نویسنده ی املا برای همه ی گروه منظور می گردد .

در این تمرین پیشنهاد می شود نویسنده ی متن املا دانش آموز ضعیف هر گروه باشد و بین دو دانش آموز دیگر قرار گیرد تا در وی اعتماد به نفس کافی به وجود آید .

2- املای خطابه ای : فراگیران درگروه به یک دیگر املا می گویند یا به اولیا ، خواهر و برادر در منزل املا گفته می شود و تصحیح توسط گوینده

صورت می گیرد . دراین نوع املا تثبیت یادگیری املایی و صحیح نوشتن واژه ها مدنظر است و باعث تقویت خواندن در دانش آموز هم می شود.

3- آموزش املا هنگام تدریس متن کتاب فارسی : بعد از تدریس کلمات مشکل دو املایی را روی تابلوی کلاس می نویسند و از دانش آموزان خواهند به صورت شفاهی برای آن کلمات هم خانواده ، مترادف ، متضاد و ... بگویند و یا جمله سازی نمایند در صورت درست بودن موارد آنها را تشویق کنند 4- کامل کردن جمله برای تقویت املا : چند جمله روی تابلو ی کلاس نوشته می شود به طوری که جای یک کلمه در جمله خالی باشد سپس تعدادی کارت کلمات که شامل خود کلمه ، معنی کلمه ، مخالف و هم خانواده ی همان  واژه روی آن نوشته شده است را در اختیار گروه ها قرار می دهیم

تا با توجه به جمله واژه ی مناسب را از بین کارت ها پیدا کند و در جای خالی قرار دهد در این فعالیت از کسانی که در نوشتن این کلمات اشکال  دارند استفاده شود و در پایان به گروه ها امتیاز داده شود .

5- بازی املایی ( نصف دیگرم کجاست ) : این فعالیت به صورت فردی یا گروهی انجام می گیرد . معلم جمله ای را انتخاب می کند به آن را کلمه کلمه روی کارت می نویسد و بین گروه ها تقسیم می کند سپس جمله را روی تابلو می نویسد و از هر گروه می خواهد کارت مربوط به جمله را روی تابلو نصب کند هر گروهی که سریع تر انجام دهد برنده می شود .

6- مسابقه ی املا روی تابلو : معلم کلمه یا جمله ی کوتاه را بیان می کند هر گروهی که زودتر آن را روی تابلو یا دفتر بنویسد امتیاز می گیرد .

 

7- املای مشارکتی :

الف ) دانش آموزان را به گروه های 2 یا 3 نفره تقسیم می شوند آنها باید یک دفتر داشته باشند و یک خط یک خط متنی را که معلم می گوید بنویسند امتیاز حاصل به گروه تعلق می گیرد ( اگر روی ورقه بنویسند می توانند درپوشه ی گروهی قرار دهند )

ب ) دانش آموزان در گروه های سه نفره تقسیم می شنوند و سپس یک نفر گوینده می شود دانش آموز دیگرهم به عنوان نویسنده و یکی دیگر هم به عنوان ناظر انتخاب می شود که در ضمن نوشتن ناظر به نویسنده کمک می کند .

7-املای سنتی : املای به صورت خطابه ای به دانش آموزان گفته می شود و تصحیح توسط معلم یا دانش آموزان صورت می گیرد .

8- تهیه ی متن ازغلط های املایی دانش آموزان :  این فعالیت هر ماه یکبار از میان کلماتی که دانش آموزان درمتون املایی درطول یک ماه غلط داشته اند می توان متن املایی جدیدی فراهم کرد  و به کلمات درست آن نمره اختصاص داد.

9-املای تصویری : از دانش آموزان خواسته شود تصویر درس را به صورت گروهی تهیه کنند و کلمات مهم هما درس را به صورت پراکنده دراطراف تصویر بنویسند به طوری که از دور خوانده شود بعد تصویر را  روی تابلو چسبانده شود و به طورتصادفی از دانش آموزان خواسته شودتا کلمات را بخوانند و در دفتر بنویسند.

10-بازی با کلمات : کلمات جدید درس را روی مقوایی نوشته شود و در طرف دیگر مقوا کلمات هم معنی ، مخالف یا هم خانواده درج شود از این کارت ها برای بازی های گروهی یا فردی ، تقویت سرعت خواندن در کلمات ، کامل کردن جمله ، ساختن جمله ، شمردن کلمه در جمله و تمرین و تکرار کلمه استفاده می شود .

11- استفاده از برید ه های روزنامه : هر گروهی چند ورق روزنامه یا مجله را با خود به کلاس بیاورند سپس از آن ها خواسته شود تا کلمات جدید درس را پیدا کنند و یا با قیچی آن را ببرند و دردفتر بچسبانند و جملات جدید بسازند. هر گروهی که جملات طولانی تر بسازد امتیاز بیش تری  خواهد گرفت .

12ساختن متن با کلمات مشخص : معلم چند کلمه می گوید یا روی تابلو می نویسد و از دانش آموزان می خواهد به صورت فردی یا گروهی متن  املا بسازند و در زمانی دیگر از همان متن به یک دیگر املا بگویند .

13-املای بدون نقطه : متنی که  از قبل آماده شده به تعداد گروه ها کپی گرفته شود به طوری که درآن متن نقطه های موجود درکلمات حذف شوند سپس از دانش آموزان خواسته شود تا متن را نقطه گذاری کنند .

14- املای تلفیقی : گفتن املای تلفیقی از کلمات مهم تمام مواد درسی به صورت یک داستان کوتاه که از قبل تعیین شده باشد به طوری که در بچه ها ایجاد رغبت و علاقه کرده تا فرا گیران ضمن نوشتن املا علاقمند به جملات بعدی شوند .

15-املای جمله نویسی : معلم 20 کلمه از متن درس را انتخاب کرده روی تابلو می نویسد و از بچه ها می خواهد با هرکدام یک جمله بنویسند بعداز تصحیح املا با انتخاب معلم چند نفر جملات خود را برای دیگران می خوانند .

16- پیدا کردن کلمات پنهان : آموزگار چند حرف را بنویسد و زیر چند کتاب پنهان کند و از بچه ها بخواهد تا آن ها را پیدا کنند و در دفتربنویسند.

17- املا به صورت نقاشی : درزنگ نقاشی در دفتر نقاشی یا املا یک نقاشی بکشند بعد درزنگ املا روی نقاشی کلمات مربوطبه تصویر را می نویسند یا درکنار نقاشی املا بنویسند .

18-خواندن املا به صورت گروهی : هریک از دانشآموزان جمله ای را از متن برای کل کلاس می خواند  و همگی از آن املا می نویسند .

19- املای حفظی : معلم متنی را در اختیار بچه ها قرار می دهد بعد در زنگ املا از آن ها می خواهد هر چه به یاد دارند بنویسند .

20-املا از طریق تجزیه کلمات : چند جمله به دانش آموزان داده می شود و در پایین صفحه جدولی رسم گردد تا آنها کلماتی را که در آنها دچار اشکال هستند به صورت حرف به حرف درجدول بنویسند .

21-املای کامل کردنی :

الف ) متنی آماده شود و جلوی کلمات کلیدی فضایی خالی قرار گیرد سپس از بچه ها خواسته شود تا هم معنی یا هم خانواده ی آن کلمات را بنویسد.

ب ) معلم می تواند کلمات تازه و سخت را  از متن املا حذف کرده و سپس و پس از گفتن املا کلمات حذف شده را روی تابلو بنویسد و از بچه ها بخواهد تا کلمات را با خودکار قرمز یا مدادقرمز در جای مناسب خود قرار دهند.

پ ) به تعداد دانشآموزان متنی را کپی کنید به طوری که چند کلمه که دارای ارزش املایی است به صورت جای خالی در متن قرار گیرد آن گاه معلم متن اصلی را بخواند و از بچه ها بخواهد تا جاهای خالی را پرکند .

ت ) 20 کلمه انتخاب شود به صورت نامنظم در بالای صفحه نوشته شود بعد متن املا را پایین آن نوشته این 20 کلمه خالی گذاشته شود .

بعد متن املا به وسیله ی معلم خوانده می شود پس از تلفظ کلمه ی مورد نظر معلم به دانش آموزان توصیه می کند کلمه ی مورد نظر را از کلمات بالا ی صفحه پیدا کند و در جای خالی بنویسد .

21- املای آهنگین : بعضی از جملات را با صدای افراد مختلف ازنظرریتم و آهنگ بیان و تکرار کرده تا نوشتن املا برای آنها دلچسب شود .

22- املای آبی : درظرفی پر از آب از دانش آموزان خواسته شود تا با انگشت کلماتی را که دیکته می کنید بنویسند .

23-کامل کردن املا با کمک حافظه : املایی به صورت متن تهیه گردد د حدود 20 کلمه را که ارزش املایی دارند بهصورت جای خالی در متن در نظر گرفته شود بعد بچه ها با کمک دانش خودشان کلمات در جایگزین کنند .

24- املای ذهنی : متن املا بین گروه ها توزیع شود بعد از چند دقیقه مطالعه جمع آوری گردد بعد از آن ها خواسته شود تا کلمات را که درذهنشان باقی مانده است را روی دفتر بنویسند

25- نوشتن املا به وسیله ی آب : یک ظرف خالی مایع ظرفشویی یا بطری نوشابه پر از آب شود و از بچه ها خواسته شود درحیاط مدرسه یا منزل به وسیله ی آب بر روی زمین بنویسند .

26-املای پرده ای : بین تابلوی کلاس ودانش آموزان پرده ای نصب شود معلم از روی متن می خواند بچه ها روی تابلو می نویسند در پایان پرده  را کنار زده دانش آموزان املای خودشان را به کمک معلم از روی تابلو تصحیح کنند .

27- املای یاد سپاری : املای حفظی در ماه های آخر سال توصیه می شود در این زمان دانشآموزان از لحاظ قدرت تفکر و یادسپاری مطالب توانمند تر شده اند و می توانند مطالب فراوانی را در حافظه ی خود نگه دارند . از آن ها خواسته شود متن درس را بدون نگاه کردن به کتاب دقیقا" مثل آن بنویسند و بعد از روی کتاب املای خود را تصحیح کنند.

28- املای سنباده ای : از بچه های خواسته شود کلمه ی مورد نظر را با شی زبری مانند سنباده یا موکت درست کنند و با انگشتان دست آن را لمس کنند.

29- کامل کردن متن : معلم از روی متن املا می گوید اما کلماتی را که ارزش املای دارند را نمی گوید تا بچه ها با توجه به متن خوانده شده ی درس و با تکیه بر حافظه آن ها را بنویسند.

30-املا نویسی به کمک فرمانده : به هر دانش آموز 10 کلمه داده شود و آموزگار در حیاط مدرسه به عنوان فرمانده کلمه ای را بلند بگوید تا بچه ها از بین کلمات خودشان آن کلمه را پیدا کنند و به فرمانده تحویل دهند .

31- نوشتن املا به کمک آینه : آموزگار متنی را به صورت بر عکس آماده کرده و به بچه ها می دهد تا آن ها به کمک آینه کلمه را پیدا کنند و شکل صحیح آن را بنویسند.

32-املای گروهی روی تابلوی کلاس : یک گروه 4 نفره را پای تابلو آورده و بنا به انتخاب خودشان چشمان یکی از فراگیران را بسته سپس متنی توسط یکی از اعضای گروه خوانده می شود . آن فرد با چشم بسته بروی تابلو کلاس می نویسد و دیگر اعضا ی گروه جهت نوشتن حروف و نقطه   و دیگر علائم نگارشی او را راهنمایی می کنند .

33- املای خوشه ای : معلم یک کلمه بگوید واز دانشآموزان بخواهد تا با شنیده این کلمه هر واژه یا عبارتی را که به ذهنشان می رسد بنویسند.

34-املای شمردنی : متن املا روی تابلو نوشته شود و بهصورت شمرده شمرده خوانده شود سپس تابلو پاک شود و املا گفته شود .

35- املای رونویسی : کلماتی از متن روی تابلو نوشته شود و به بچه ها یاد آوری گردد هنگام نوشتن املا در صورت برخورد و به یاد نیاوردن آن ها به این کلمات نگاه کنند و شکل صحیح آن را بنویسند.

36 – طبقه بندی کلمات : از بچه ها خواسته شود تا کلماتی را پیدا کنند که حروف معینی داشته باشند مثلا" کلماتی که علامت تشدید دارند .

37- املا به صورت قصه : قصه ای خوانده شود تا آن ها با دقت گوش کنند سپس هر چه از قصه فهمیدند را روی کاغذ بنویسند .

38- املا به صورت بازی : در موزاییک های کلاس یا حیاط مدرس جدول حروف الفبا با گچ کشیده شود بعد کلماتی را که از قبل نوشته و درون پاکت قرار داده ایم بین  بچه ها توزیع شود بعد آموزگار کلمات داخل پاکت را می خواند و دانش آموز با پریدن روی حروفی که در خانه های  جدول است کلمه را به معلم نشان می دهد مثلآ کلمه ی قصه که دانش آموز باید روی خانه های ( ق ـ ص ـ ـه ) بپرد و آن کلمه رامشخص کند .

39- املای بی صدا : این املا می تواند بر تقویت هوش دیداری و فضایی دانش آموزان بیفزاید . بچه ها باید ابتدای خوب به لب ها و حرکات صورت نگا ه کند بعد کلمه یا جمله ی مناسب را بنویسد . و برای فضا نویسی هم معلم کلمه را در فضا بنویسد تا دانش آموز با نگاه به دست معلم کلمه را تشخیص دهد .

40-نوشتن املا با استفاده از خمیر بازی : بچه ها کلمات جدید را که هم صدا یا به شکل های مختلفی نوشته می شوند و یا ارزش املایی دارند را باخمیر بازی می سازدو آن را در ورقه یا دفتر بچسباند و یا با قرار دادن کلمات کنار هم جمله بسازد.

41-املا با قوطی کبریت : روی هریک از شش طرف قوطی کبریت کلماتی نوشته می شود سپس به هر گروه دسته ای از قوطی ها را داده تا با هر دسته از کلمات یک جمله ساخته شود بعد با ارتباط دادن جملات یک متن به دست بیاید .

42-املای دیواری : در قسمتی از دیوار کلاس تابلوی برای کلماتی که ارزش املایی بسیاری دارند درست شود تا یک هفته هم روی دیوار قراربگیرد تا جلوی دید بچه ها قرار داشته باشد تا این کلمات به حافظه ی آنها برود .

43- املای کاردستی : درزنگ هنر کلمات مشکل را با نخ و سوزن روی پارچه با رنگهای متفاوت بدوزند.

44- املای زنجیره ای : معلم جمله ای را می گوید و از بچه ها می خواهد که با آخرین حرف از جمله ی مورد نظر جمله ی جدیدی بنویسند

45- املای جدولی : جدولی دراندازه ی بزرگ از کلماتی مهم به صورت تکراری نوشته شود مثلا" کلمه ی معذرت سه بار نوشته شود البته این

کلمات به صورت پراکنده نوشته شود وقتی معلم متن املا را می خواند هرگاه به کلمه ی مورد نظر می رسد نوجه بچه ها به جدول نصب شده درکلاس جلب می شود و اظهار می دارد که این کلمه دوبا ر یا سه بار در جدول تکرار شده است .

46- املای صوتی : معلم متنی را روی نوار کاست یا سی دی با صدای رسا ضبط نماید برای تقویت شنوایی بچه ها آن را د رکلاس پخش کند تا بچه ها از آن صدا املا بنویسند.

47-املای خانوادگی : این املا در منزل انجام می شود برای درگیر کردن اولیا با وضعیت تحصیلی فرزندشان می توان املایی را طراحی نمود که بچه ها به کمک اولیا در خانه انجام دهند این کار باعث آگاهی اولیا از وضعیت املای فرزندانشان شده و در یاری رساندن به آنها مثمرثمر است.

48- املای مشترک : متن املا توسط دانش آموز و یکی از افراد خانواده به صورت مشترک نوشته شود و بعبارت دیگر اعضای خانواده به یک دیگر املا می گویند .

49-املای سنگی : با کمک سنگهای ریز و درشت که از قبل شسته و تمیز شده است برای نوشتن کلمات تازه و حتی نوشتن املا توسط بچه ها استفاده می شود

50-نوشتن املای رنگی : در هر جمله یک کلمه مشخص شود که صدای خاص یا نشانه ی جدیدی داشته باشد مثلا : « ع » از بچه های خواسته میشود تا وقتی به این نشانه رسیدند آن را با رنگ دیگری بنویسند برا ی تنوع می توان از چند رنگ استفاده کرد یعنی هر بار که به نشانه رسید  رنگ را عوض کند.

51- مرتب کردن متن درس : یک متن از کتاب را در هم ریخته کند و از بچه ها خواسته شود تا آن را مرتب کنند و در دفتر بنویسند .

 

 

          

۱طرح و روش املای آموزشی برای کلاس اول ابتدایی

1.        املا به کمک  کتاب و تصاویر:در این طرح متن املا را آماده کرده و از دانش آموزان می خواهیم تا ضمن نوشتن املا در صورت نیاز از کتاب یا تصاویر استفاده کنند.

لذا کتاب را نزد آنها باز می گذاریم و تصاویر لازم را هم در دست خود می گیریم و هر موقع که نیاز شد به آنها نشان می دهیم تا تداعی شود. این روش برای آموزش مراحل اولیه است و کم کم محدوده ی کار را تنگ تر می کنیم تا برای ارزشیابی واقعی آماده شوند.

2.        املای گروهی:

الف) معلم و گروه ها: در موقع گفتن املا هر گروه دور هم جمع و از نوشته و فکر و آگاهی یکدیگر استفاده می کنند و به همدیگر یاد می دهند این کار آموزش هم سال به هم سال است که به نظریه ی سینر گوژی معروف است، به وجود می اید و خود یک کار مشارکتی و یاد دهی یاد گیری است.

ب) سرگروه و اعضاء: با تشکیل گروه سه نفره املا نوشته می شود که یک نفر متن را می خواند و یک نفر می نویسد و یک نفر نظارت می کند. این کار توجه و دقت آن ها را بالا می برد و یادگیری را به باور می رساند و بچه ها کم کم اعتماد خود را بدست می آورند و ترس آنها ریخته شده و برای مراحل دیگر آماده می شوند.

ج)املای گروهی:در هر گروه یک نفر به بقیه دیکته می‌گوید. برای مثال در یک گروه سه نفری یک نفر املا می‌گوید. یک نفر نظارت می‌کند و نفر سوم می‌نویسد

د)املای گروهی:دانش آموزان به گروه های سه یا چهارنفری تقسیم شده و هر کدام یک خط   می‌نویسد

ه)املای گروه به گروه دیگر:هر گروه متنی را تهیه کرده برای گروه دیگر می خواند تا آن گروه بنویسد.

3-املای تقریری: معلم متنی را که قبلاً تهیه کرده بتدریج قرائت می‌کند تا فراگیران بنویسند. 

4-  املای  ذهنی : الف)دانش آموزان متنی را بخواند و در پایان املای آن را به تنهایی بنویسد .با استفاده از قدرت حافظه خودش به خودش املاء بگوید.

ب) کلماتی را پای تخته می نویسیم و  دانش‌آموزان به کلمات با دقت نگاه می‌کنند و به ذهن می سپارند. سپس کلمات  نوشته شده رااز روی تخته پاک می کنیم . دانش آموزان با استفاده از قدرت حافظه خود

کلمات را می نویسند

5.        املاء با کلمات پراکنده:طبق این طرح می توانیم روی تخته تعدادی از کلمات متن را یا اضافه تر از آن را بنویسیم و بعد متن املا را شروع کنیم و از بچه ها بخواهیم تا ضمن املا نوشتن در صورت نیاز کلمه ی مورد نظر را پیدا کنند و صحیح آن را بنویسد. در این طرح دقّت آنها مهم است و تداعی آن در ذهن مؤثر است. جاکلب است که کم کم ملکه ذهن آنها می شود و در نهایت نیاز آنها به آن کم خواهد شد. تفکیک کلمات تا حدودی مشابه مورد توجّه است مثل دارد و دارم.حالا به مثال زیر توجّه کن:       تخته کلاس                              متن:

بابا – در – دارد – بادام – انار –                              بابا آب دارد.

آمد – مادر – دارم – داد –                                   سارا با مادر در باران آمد.

سارا – باران – امین – دوست                              او با من دوست است.

من بادام دارم.         امین انار بر می دارد.

6.        املای بچّه ها به خانواده:گه گاهی برای تنوع در کار تکالیف شب می توانیم متنی را از کتاب انتخاب کنیم یا متنی را تهیّه کرده به بچّه ها می دهیم و از آنها بخواهیم تا به یکی از اعضای خانواده که کلاس بالاتر است یا اولیاء خود املا بگویند و بعد نتیجه را برای ما بیاورند. این خود یک همکاری وآموزش خانواده را به دنبال دارد. البتّه باید خانواده ها را در جریان گذاشت تا راه و روش نوشتن املا را با شرایط کتاب بنویسیم هماهنگ کنند.

هدف یادگیری و مشارکت خانواده و آشنایی با روش کار است.

7.        املای بچّه ها به معلّم:معلّم در کلاس در فرصت لازم می تواند از گروهای کلاس بخواهد تا هر گروه یک جمله از کتاب بنویسیم آماده کنند به معلّم املا بگویند و معلّم روی تخته کلاس بنویسد. معلّم می نویسد و دانش آموزان با دقّت نگاه می کنند در بعضی موقع اشتباهی که باعث بد آموزی نشود مثلاً جا انداختن حرفی را معلّم انجام تا دقّت آنها را بسنجد. کسانی که دقّت بیشتری دارند تشویق می کند. این عمل موجب دقّت و یا تقلید بچّه در موقع نوشتن می شود.

8.        املای سفره ای یا در فضا:

الف)سفره ای که بچّه ها در حیاط روی خاک یا با گچ در کف مدرسه یا کلاس املا می نویسند. میز شنی در این روش کار آمد است.

ب) سفره‌ای :دانش‌آموزان به صورت گروهی برروی سفره‌های نایلونی با استفاده از ماژیک وایت‌برد  یا انگشت وگواش املاء می‌نویسند.

ج)در فضــا: که می توانیم 2 نفر از بچّه ها را جلو کلاس آورده و پشت به بچّه ها به ایستد و در فضا جمله ای را بنویسند. این عمل نوعی آموزش فارسی برای تجسم ذهنی کلمه است.

9.        املای کارتی:

الف)مثلاً 20 کلمه را روی کارتهایی می نویسیم و به طور پراکنده روی میز قرار می دهیم و از دانش آموزان می خواهیم تا گروهی یا فردی جمله ی مورد نظر ما را مرتب کنند که خود یک نوع جمله سازی با رعایت نکات دستوری است.

مثال:                          او.........در.........باران......... آمد

                                  من........انار........دارم

ب) معلّم تعدادی کلمه روی کارت می نویسد وجلو کلاس نصب می کند وآنها را می خواند وبعد جمع می کند واز دانش آموزان می خواهد که کلماتی را که به خاطر دارند بنویسند.

معلم می توان املا را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت ها را بین گروهها تقسیم کند تا تمام گروهها کارتها را ببینند و سپس کارتها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید.

10.        املای کامل کردنی:

الف)در این طرح متن شماره ی یک را برای مثال میدهیم تا چند بار بخوانند و متن شماره ی دو که همان متن ا ست با بیان ما و راهنمایی ما بدون حضور متن شماره ی یک کامل کنند.

متن یک                                                                              متن دو

من درس دارم.                                                                          من...............دارم.

او در را بست.                                                                          او در را..............

بابا با اسب آمد.                                                                        بابا با..................

مادر در باران آمد.                                                                  مادر در ..........آمد.

امیر میز دارد.                                                                         امیر................دارد.

سارا با برادر بود.                                                                  سارا.................بود.

ب) معلم تعداد لغاتی مثلاً 20 کلمه که دارای ارزش املایی هستند را انتخاب می‌کند و سپس جای آنها را در متن آماده شده جهت تکثیر خالی  می‌گذارد. آن‌گاه متن کامل را خودش می‌خواند و دانش‌آموزان جاهای خالی را با توجه به قرائت معلم پر می‌کنند.می توان کلماتی را انتخاب کرد و حروفی را از کلمه جا انداخت ، دانش آموزان کلمات را کامل کنند.

11- املای با ضبط وصوت: ضبط متن املاء بر روی نوار و پخش آن در کلاس درس یا منزل  جهت نوشتن متن املاء.

12-املا آبکی : دانش آموزان پایه های اول ودوم  می توانند با استفاده از قوطی مایع ظرفشویی که داخل آن آب ریخته اند روی زمین املا بنویسند.

۱3-املا ماسه ای:روی تخته شن یا زمین شنی با چوب املا بنویسند.

۱4-املا لمسی :  دانش آموزی روی کمر دوست خود با انگشت  بنویسد و نفر جلویی  کلمه را تشخیص داده وروی کاغذ  بنویسند.    

15 –املای بدون نقطه یا تشدید یا لغات ناقص: می توان متن املایی را به صورت تایپ بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند یا تشدید قرار دهند و یا لغات ناقص را کامل کنند.

16.  املا به کمک حافظه ی کوتاه مدّت:

متن یا پاراگرافی را انتخاب می کنیم بچّه ها دوسه بار می خوانند وبعد کتاب را می بندیم و می گوییم حالا هر چه به یاد دارید بنویسید، دوباره متن یا پاراگراف درس دیگری را انتخاب می کنیم و همچنین عمل تکرار می شود. هدف املا نویسی، نگارش و ارزشیابی سریع از آگاهی و درک بچّه می باشد.

17.     املای پایه تخته:

الف: جمله یا کلمه گفته می شود و آنها به کمک حافظه ی خود یا به کمک جدول حروف و جدول ترکیب بنویسید.

ب: متنی را روی تخته بنویسیم و بعد چند کلمه ی آن را پاک کنیم یا کل آن را بخواهیم تا دانش آموزی آن را بنویسد. البتّه باید متن جمله یا کلمات حذف شده را خواند و راهنمایی کرد.

18.     - املای کلیدی: (1)

جدولی را به شرح زیر می دهیم و حروفی را به عنوان کلید قرار می دهیم و از آنها می خواهیم جلو آن هر چند کلمه یادشان می آید که صدای اوّل آنها این شکل است بنویسند. باید 20 کلمه شود و بعد به آنها نمره می دهیم.                                                              

هدف یاد آوری کلمات شروع با حرف های مدّنظر که تا حالا خوانده اند.

آ

ا

بــ

سـ

د

19.     املای کلیدی: (2)

از دانش آموزان می خواهیم تا بر اساس کلید کلماتی که این هجا که در آن بکار رفته بنویسند.

               هدف یاد آوری کلمات خوانده شود. در کتاب و کلاس است.

با

ما

تا

دا

سا

نا

20.     املای کلیدی: (3)

جمله های نا تمامی را می دهیم تا بر اساس کتاب یا به نظر خود کامل کنند. این جمله ها را از متن دو یا سه درس انتخاب می کنم. اوّل از آنها می خواهیم تا روی آن متن بخوانند بعد این طرح را عمل می کنم.

     هدف تقویّت املا و جمله نویسی و رعایت نکات دستوری جمله است.

                 مادر در.....................................

                 من انار......................................

                 بابا با .......................................

                او.............................................

21-املای کسب توانمندی: در پایان هر سه هفته یا یک ماهی یک املای مستقل می گیریم تا بدانیم تا چه حد رشد کرده اند و آن را ملاک قرار داده و طرح و روشهای مؤثر را عمل می کنیم.

22-املای سنگی-دانش آموزان در حیاط مدرسه کلمات گفته شده معلم را با سنگ روی زمین می نویسند.

23- کلمه گم شده :چند کلمه را به صورت صحیح روی تابلو می نویسیم، به دانش آموزان می گوییم که به کلمات توجه کنند. یکی از دانش آموزان را از کلاس بیرون می فرستیم و یکی از کلمات را پاک می کنیم تا وقتی دانش آموز وارد کلاس شد، حدس بزند کدام کلمه پاک شده است و آن را مجددا بنویسد.

24- نوبت کیه؟: در این روش بخش های هر کلمه و یا ترکیب ها را در کارت هایی نوشته و به دانش آموزان داده می شود. آموزگار کلمه ای را نام می برد. هر دانش آموزی که با کارتهایی که در دست دارد و می تواند کلمه را بسازد بیرون می آید. یکی دیگر از دانش آموزان به صورت انتخابی یا داوطلب آن کلمه را روی تخته کلاس می نویسد.

25-اسم - فامیل :این همان بازی قدیمی است، با این تفاوت که ستون ها کمتر است. در ضمن صدای اول کلمه مورد نظر چاپ شده است.

26-املای مشارکتی :در این روش املاگویی باید هر گروه یک جمله را آماده می کند و به ترتیب برای کلیه دانش آموزان کلاس دیکته می کند. باید به این نکته توجه داشت که، در هر گروه یکی از اعضا جمله را می گویدو دیگر اعضا می نویسند. یکی از اعضا نیز می تواند به عنوان ناظر درست نویسی جمله گروه را کنترل کند.

 

 27-روش مسابقه ای :املا به روش مسابقه ای روش دیگری از نحوه املا گفتن به شمار می رود. در این روش چند دانش آموز تقریبا هم سطح انتخاب می شود. ابتدا تخته کلاس را به دو یا سه قسمت تقسیم می کنیم و سپس کلمه یا جمله ای توسط معلم گفته می شود.

28-املای جای خالی :این روش به دو صورت حذف کامل کلمه یا حذف بخشی از کلمه به صورت حروف قابل اجراست، بدین صرت که در یک متن از پیش تهیه شده بعضی از کلمات یا حروف را جا می اندازیم، سپس از روی متن برای کلاس می خوانیم و حتی کلمه ای هم که جا افتاده است توسط معلم قرائت می شود. دانش آموزان پس از شنیدن کلمه جای خالی را پر می کنند.

29-املای تصویری :الف) تصاویر نیمه مجسم: دانش آموزان باید واژه ها متناسب با هر تصویر را زیر آن بنویسند.

ب) اجسام مجسم: تعدادی از وسایلی که دانش آموزان نوشتن کامل ان را آموخته اند روی میز می چینیم، تا دانش آموزان به صورت فردی یا با مشورت هم و به صورت گروهی املای آن وسایل را بنویسند.

30-املای مشورتی :در این روش اعضای گروه در ساخت جمله و یا متن کامل املا شرکت فعال دارند. می توانیم کلماتی را در اختیار گروه ها گذاشته تا با هم فکری جمله های معنی دار و کامل بسازند.

  استفاده از خمیرهای بازی در دیکته :هر گروه از دانش آموزان حروف یا کلمه ای را با خمیر بازی درست می کنند و در معرض دید دیگر گروه ها قرار می دهند.

31-املای صوتی: در این روش متن املا از شب قبل توسط معلم روی نوار کاست ضبط می شود. موقع املا این نوار در کلاس پخش می شود تا کودک متن را بنویسد. نکته ای که در این جا قابل ذکر است، متن ضبط شده نباید سریع و بدون تکرار باشد. همچنین برای تنوع بیشتر می توان از صدای فرد دیگری برای انجام این کار کمک گرفت.

 

          
را ه هایی برای بهبود یادگیری نشانه ها

راهکار اول: ایجاد انگیزه

از مهمترین اصول به شمار می ره چرا که، برای کاشت دانه باید ابتدا زمین رو آماده کرد. برای پذیرفتن مطالب جدید هم باید زمینه و انگیزه هایی را در فراگیران ایجاد نمود که می تواند این کار به شکل های مختلفی صورت پذیرد مانند: آوردن یک وسیله به کلاس، استفاده از عکس و پوستر، طرح یک سؤال و ...

راهکار دوم: تهیه دفتر خلاقیت

نحوهﻯ تهیه این دفتر به این صورت هستش که در جلسه دیدار با اولیا، از اولیای دانش آموزان می خواهیم که یک دفتر 80 برگ برای دفتر خلاقیت انتخاب کنند و اون رو به صورت زیر آماده کنند:                                    هر نشانه ای که تدریس می شه، از کاغذ رنگی برش می زنند و به دفتر خلاقیت می چسبونند. یک صفحه بعد تکه هایی از روزنامه ها رو می برند، برای اینکه دانش آموز راحت تر بخونه،بهتره که بریده روزنامه از قسمت تیتر روزنامه باشه. در ادامه باید دانش آموز دور نشانه ای که تدریس شده یک خط بسته بکشه.

راهکار سوم: تهیه کاردستی

می تونیم برای برخی از حروف بگیم تا دانش آموزان کاردستی درست کنند. مثلا برای تدریس درس "ﺳ،س" یک "سبد" با مقوا و چیزهای دیگه درست کنند. این کار علاوه بر ایجاد انگیزه در تدریس درس جدید، به بهبود حیطهﻯ مهارتی دانش آموزان نیز کمک می کنه. البته توصیه می کنم که برای همه حروف از این روش استفاده نکنید، چون ممکنه بعضی از والدین شاکی بشن!

راهکار چهارم: تهیه متن توسط معلم

در این روش معلم باید یه متن رو آماده کنه و از دانش آموزان بخواد که دور حروف مشخص شده را خط بکشند. البته این کار رو می شه در جلسه دیدار با اولیا هم پخش کرد، تا دانش آموزان در خانه آن را حل کنند و در پوشه کار خود قرار بدند. در زیر یک نمونه متن آوردم:

با سلام خدمت شما اولیای محترم؛

از دانش آموزتان بخواهید تا دور نشانه های "ﺳ ، س" ، "د" و "ﺗ ، ت" خط بکشد. ( لطفا پس از تکمیل تمرین، آن را داخل پوشه کار قرار دهید.)         

     یکی بود، یکی نبود، غیر از خدا هیچ کس نَبود. غروب یک روز سَرد و پاییزی بود. علی کوچولو حوصله اش سَر رفت. دیگر نمی دانست چه بازی کند. مادَرش گفت: «گل پسر، قند عسل برو یک نقاشی زیبا بکش.»

     علی خوشحال شد، دفتر نقاشی، مِداد سیاه و مِدادهای رنگی خود را در سَبَد کوچکش گذاشت، پشت پنجره رفت و همان جا نشست.

     باد هوهو می کرد و لا به لای شاخ و بَرگ دِرَخت ها می پیچید. در این موقع یک بَرگ خشکیده همراه با باد پایین آمَد و روی دَفتر سفید علی کوچولو اُفتاد. علی وقتی آن را دید فهمید که در مورد چه چیزی نقاشی بِکشد. با مِداد سیاه شکل بَرگ را توی دفترش کشید و بعد آن را با مِداد زرد رنگ زد.

     نقاشی علی خیلی قشنگ شُد. علی آن را بَرداشت و با خوشحالی به اُتاق بَرگشت تا به مادرش نشان دَهد.

راهکار پنجم: تهیه شکل مناسب برای هر نشانه

برای معنی دار کردن حروف و نشانه ها می تونیم به دانش آموزان بگیم، تا یک شکل مرتبط با نشانه جدید در یک برگه A4 نقاشی کنند و اون رو در پوشه کارشون قرار بدهند. به عنوان مثال در تدریس نشانه "ﻧ،ﻥ" می تونیم بگیم که انواع نان ها رو (سنگک، تفتان، باگت،بربری، لواش و ...) در یک برگه بکشند. هر جلسه هم 3 – 2 تا از بهترین کارها رو می گیریم و به بُرد کلاس (دیوار کلاس!) نصب می کنیم.

راهکار ششم: تهیه جدول ترکیب صداها

در اینجا باید یک جدول برای ترکیب نشانه های خوانده شده آماده کنیم و اون رو در جلسه دیدار با اولیاء پخش کنیم. یک جدول ترکیب صدا بعنوان نمونه در زیر آوردم:

     با سلام خدمت شما اولیای محترم؛ جدول زیر برای ترکیب صداها آماده شده است. دانش آموز عزیز، لطفا آن را در خانه به کمک بزرگتر تمرین کن.

	آ - ا	اَ -َ	او - و
ﺑ	با	ﺑَ	بو
ﺳ	سا	ﺳَ	سو
مـ	ما	مـَ	مو
د	دا	دَ	دو

    در توضیح اینکه اولیا چطور این جدول رو با دانش آموز تمرین کنن؛ باید بگم که نحوه تمرین این جدول به صورت شعر هست، مثلا؛

                                    " م " با " آ " چی می شه؟                  ما، ما، ما می شه

یا اینکه؛                         " د " با " اَ " چی می شه؟                  دَ، دَ ، دَ می شه

راهکار هفتم: تهیه جدول نشانه های خوانده شده

برای اجرای این روش ابتدا باید جدولی تهیه کنین و در خانه های آن نشانه ها را قرار بدین. به این صورت که، برخی از حروف تدریس شده و برخی از حروفی که هنوز تدریس نشده است را در جدول قرار میدیم. در ادامه از دانش اموزان می خواهیم که خانه ی نشانه های خوانده شده را رنگ بزنن. پس از اتمام کار این برگه داخل پوشه کار دانش آموز قرار خواهد گرفت. برای درک بهتر موضوع یه نمونه جدول در زیر درج شده است.

فرزند گلم : نشانه هایی را که خوانده ای، با مداد زرد رنگ بزن.

خ	ع	ب	ذ	ص	آ	ﺣ	د
ش	س	ی	ﻏ	ر	گ	ﻣ	ن
و	ز	ژ	ب	ل	اَ	ﺷ	ﺗ
ا	ظ	م	ک	ﺳ	ذ	او	پ

راهکار هشتم: دفتر جمله سازی

شاید به عقیده برخی از معلمان، دانش آموزان کلاس اول ابتدایی نیازی به دفتر جمله نویسی نداشته باشن. اما به نظر این حقیر با دانش آموز هر نوع برخوردی کنید، بازخوردی از همان جنس خواهید گرفت. در ساده ترین حالت می توان، بعد از تدریس چند نشانه کلماتی را به دانش آموز داد، تا با آن جمله بسازند (که حتی خود این روش در حیطه نوشتن فعال به شمار می آید.)

می توان جمله ای ساده را به صورت به هم ریخته به دانش آموزان داد تا آن را مرتب کنند.

می توان کلمه ای داد تا دانش اموزان هم خانواده های آن را بنویسند. به عنوان نمونه؛ برای کلمه دارَد می توان دارَم، داری، دارَند و ... را نوشت. (البته در این بخش باید به سادگی سوالات نیز توجه شود، تا دانش آموزان دچار سر در گمی نشوند.)

.. به نام خدا

                        نام حروف الفبا و تلفظ آنها 

      

 آ  ا   اَ   َ  اول و غیر اول      اُ    ُ    او    و         

  بـ ب   پـ پ  (غیر آخر-آخر)   صـ ص  ضـ ض

 تـ ت    ثـ ث                     فـ ف    قـ ق

 

جـ ج     چـ چ                  کـ ک    گـ گ

 

حـ  ح    خـ خ                    لـ ل     مـ م

 

سـ س   شـ ش                 نـ  ن     یـ ی

 

صدای هر نشانه نام آن می باشد. 

د  ذ  ر  ز  ‍‍ ژ‍ ط  ظ  و

 

اِ      ِ       ـه         ه          عـ ـعـ ـع ع  غـ ـغـ ـغ غ

اول   وسط   آخرچسبان    آخر تنها)                 غیرآخر   وسط    آخر چسبان   آخر (تنها)

            

ایـ    یـ      ی      ای      هـ   ـهـ  ـه   ه        ّ    

 اول   وسط   آخرچسبان   آخر (تنها)    غیرآخر  وسط   آخر چسبان  آخر (تنها) تشدید                          

 زشیابی و 97 نکته مهم

" ارزشیابی " یکی از ارکان مهم آموزش و پرورش و بخش جدایی ناپذیر آن است، آموزش و پرورش فرایندی متشکل و به هم پیوسته است که تمام اجزای آن به گونه ای سازمان یافته برای رسیدن به هدفی معین فعالیت می کنند.
در پایان هر یک از برنامه های آموزشی ، معلمان علاقه مندند میزان تغییرات حاصله در رفتار دانش آموزان را بررسی کنند تا معلوم شود ، چه اندازه به هدف های مورد نظر نزدیک شده اند. این عمل را اصطلاحاً ارزشیابی یا امتحانمی  گویند که در نگارش های نوین بر خلاف گذشته دارای هدف های مهم تر و گسترده تری می باشد.

 

اینک ، ارزشیابی و 97 نکته مهم درباره آن :

1. ارزشیابی ، یکی از ارکان هر برنامه آموزشی است.
2. ارزشیابی ، به طور اخص ناظر اندازه گیری کیفیت ، کمیت و نوع تغییرات حاصل شده در رفتار دانش آموزان است.
3. ارزشیابی ، آگاهی از میزان کارآیی و کار آمدی عوامل مؤثر در آموزش و پرورش است.
4. ارزشیابی ، تنها به امتحانات پایانی محدود نمی شود.
5. ارزشیابی وسیله ای کار آمد و بی بدیل است برای هدایت مستمر یادگیری دانش آموزان.
6. ارزشیابی برای برنامه ریزی ، تدریس و تصمیم گیری ، امری ضروری و پایه ای است.
7. ارزشیابی مطلوب ، مستقیماً در بهبود یادگیری دانش آموزان مؤثر است.
8. دانش آموزان نیز از طریق ارزشیابی به نقاط ضعف و قوت خود پی می برند.
9. ارزشیابی مستمر ، باعث مرور و بازتولید مطالب آموخته شده توسط دانش آموزان می شود.
10. ارزشیابی مستمر ، نظارت گام به گام بر تحقق هدف های رفتاری است.
11. معلم از طریق ارزشیابی، روش تدریس و طرح درس خود را ارزیابی می کند.
12. امتحان وسیله ای است مناسب برای تفهیم هدف های درسی به دانش آموزان.
13. نتایج امتحانات موجب شناخت تفاوت های فردی دانش آموزان می شود.
14. امتحان نباید وسیله تهدید امنیت روانی دانش آموزان شود.
15. ارزشیابی دانش آموزان ، نباید تحت تأثیر قضاوت شخصی و حالات عاطفی معلم قرار گیرد.
16. در جریان ارزشیابی باید سعی کرد فضای روانی مناسب و خالی از اضطراب برای بچه ها فراهم کرد.
17. سؤال های امتحانی باید با محتوای مواد آموزشی سازگار باشند.
18. سؤال های امتحانی را باید از مطالب مهم  محتوای آموزشی که بر یادگیری آن ها تأکید شده است ، طرح کرد.
19. سؤال های امتحانی باید توانایی دانش آموزان را در سطوح مختلف یادگیری بسنجند.
20. سؤال های امتحانی باید معرف واقعی هدف های آموزش درس مورد نظر باشند. ( سنجش کار آمد )
21. خطای اندازه گیری آزمون باید کم باشد تا باعث اعتبار آن شود.
22. هدف نهایی از انجام امتحان ، بهبود کیفیت یادگیری است.
23. در طراحی سؤال های امتحانی از جدول دو بعدی ( هدف های رفتاری – فهرست محتوا ) استفاده شود.
24. با توجه به برایند یادگیری ها ، از انواع ابزار آزمون استفاده شود.
25. متن سؤال های امتحانی با بیانی ساده ، روشن ودور از ابهام نوشته شود.
26. از طرح پرسش های چند پهلو و گمراه کننده جداً اجتناب کنید.
27. متن سؤال ها را به صورت جملات مثبت بنویسید.
28. سؤال های امتحانی را عیناً مانند سؤال های کتاب و به صورت کلیشه ای ننویسید.
29. از دادن حق انتخاب به دانش آموزان برای این که ازمیان سؤال ها ، چند سؤال را انتخاب کنند و پاسخ دهند ، خودداری کنید.
30. هر سؤال امتحان باید مستقل از سؤال های دیگر باشد.
31. سؤال های امتحانی را از ساده به مشکل بنویسید.
32. اگر امتحان دارای سؤال های متنوع است ، آن ها را گروه بندی کنید و سؤال های هر گروه را به دنبال هم بنویسید.
33. سؤال های کتبی را طوری بنویسید که به آسانی خوانده شوند.
34. سؤال ها را با فاصله مناسب بنویسید .
35. سؤال های انشایی را در ورقه ها یا جزوه جداگانه و سؤال های عینی را نیز در ورقه جداگانه بنویسید و در امتحان ابتدا سؤال های عینی را به دانش آموزان بدهید ، بعد سؤال های انشایی را .
36. ایجاد شرایط فیزیکی و عاطفی مناسب در جلسه امتحان ضروری است.
37. فضای امتحان باید خالی از عوامل برهم زننده تمرکز حواس دانش آموزان باشد.
38. در جلسات امتحانی با فرد فرد دانش آموزان رابطه ای دوستانه و محبت آمیز بر قرار کنید.
39. دانش آموزان را در مورد نحوه امتحان راهنمایی کنید.
40. ورقه های امتحانی را به صورت ناشناخته تصحیح کنید.
41. در تصحیح اوراق امتحانی ابتدا سؤال اول را در تمام اوراق تصحیح کنید. سپس سؤال دوم را و بعد سوم و به همین ترتیب تا آخر .
42. محتوای سؤال های امتحان را از آنچه تدریس شده است ، استخراج کنید.
43. سعی شود سؤال های امتحانی پایاپی و ثبات داشته باشند.
44. سؤال های مرحله ای را طوری طرح کنید که دانش آموزان بتوانند در یک جلسه درس به آن ها پاسخ دهند و دنباله امتحان به زنگ تفریح نکشد که باعث حواس پرتی دانش آموزان شود.
45. ارزشیابی را جزئی از فرایند آموزش بدانید نه به عنوان نقطه پایان تدریس.
46. راهبردهای آموزشی و ابزار ارزشیابی ، باید با هم سازگاری داشته باشند.
47. سؤال های امتحانی طوری طرح نشوند که فقط محفوظات دانش آموزان را بسنجند.
48. از طرح سؤال های بسیار سخت و بسیار آسان خودداری شود.
49. ارزشیابی نباید جای هدف های آموزشی را بگیرد و به عنوان هدف مطرح شود.
50. ارزشیابی و امتحان را همانند سایر فعالیت های آموزشی بدانیم.
51. ارزشیابی تنها برای صدور جواز عبور شاگردان از یک پایه به پایه دیگر نیست.
52. ارزشیابی باید وسیله پیش بینی باشد ؛ یعنی نشان دهد که شاگرد در چه زمینه ای می تواند به موفقیت برسد.
53. ارزشیابی را نباید صرفاً به منظور نمره دادن و مقایسه دانش آموزان و تعیین افراد قوی و ضعیف به کار برد.
54. در ارزشیابی به نتیجه عملکرد شاگردان درپاسخ به سؤال های مطرح شده اکتفا نکنید.
55. در ارزشیابی ، خود را محدود به انواع تست های کتبی و شفاهی نکنید.
56. ارزشیابی تدریجی و تراکمی ، باید به طور  مستقیم و با اعلام قبلی صورت گیرد.
57. ایجاد محیط رعب و وحشت برای امتحان ، دانش آموزان مضطرب را مضطرب تر می سازد.
58. انتظارات خود را از دانش آموزان در مورد امتحانات مشخص کنید.
59. تأکید بیش از حد بر ارزش نمره بالا و منوط کردن ارزشمندی کودک به نتایج امتحانات وی ، باعث بالا رفتن اضطراب در بچه ها می شود.
60. نمره دادن فقط جزئی از فرایند ارزشیابی است.
61. ارزشیابی باید بلافاصله پس از تعیین هدف های آموزشی معلوم شود.
62. سؤال ها باید واضح و روشن طرح شوند و زیاد طولانی نباشند.
63. امتحانات نباید بر تمام ضوابط و موازین آموزشگاه حکومت کند.
64. هدف از ارزشیابی و امتحان ، شناختن و شناساندن است.
65. نسبت به امتحان نگرش مثبت ایجاد کنید.
66. موفق نشدن در امتحانات را نمی توان فقط به خود دانش آموز و فعالیت های او نسبت داد.
67. شیوه پرسش خود را از مطالب تدریس شده ، برای دانش آموزان مشخص کنید.
68. جلسات امتحانی را با کلام زیبا و آرام بخش الهی شروع کنید.
69. عدم موفقیت دانش آموزان را در امتحان ، دال بر بدی شخصیت آن ها ندانید.
70. سؤال های امتحانی را با عنایت به هدف های رفتاری ، طراحی کنید.
71. هیچ یک از آزمون ها به تنهایی ارزشیابی دقیقی از فرایند یادگیری و پیشرفت تحصیلی به حساب نمی آید.
72. ارزشیابی خود را به یک نوع وسیله سنجش محدود نسازید.
73. در هر امتحان عدالت را حاکم کنید و شرایط یکسان برای همه به وجود آورید.
74. اگر ارزشیابی به نحو شایسته انجام نگیرد ، اثر منفی بر یادگیری می گذارد.
75. آموزش و ارزشیابی باید هدف های یکسانی را دنبال کنند .
76. هدف از امتحان ، غافلگیر کردن دانش آموزان نیست.
77. یکی از ویژگی های ارزشیابی مطلوب ، کارامد بودن آن است.
78. تعداد سؤال های مربوط به یک هدف و یک محتوا باید متناسب با اهمیت آن ها باشد.
79. یک آزمون باید قدرت تشخیص داشته باشد.
80. در اجرای امتحان ، نباید به " سرعت در پاسخ دادن " اهمیت زیادی داد.
81. استفاده از چهار یا پنج نوع سؤال متفاوت در یک آزمون ، امتیاز به حساب نمی آید.
82. معلم نباید یک نوع سؤال را بر انواع دیگر برتری دهد و همواره از آن استفاده کند.
83. سؤال های امتحانی را با دقت طرح کنید و به طور خوانا بنویسید.
84. اگر دانش آموزان هنگام امتحان ، سؤال داشته باشند، باید به آن ها پاسخ داد ، اما آن ها را تشویق به سؤال کردن نکیند.
85. خواندن سؤال های امتحانی برای دانش آموزان ضرورت ندارد ، مگر دانش آموزانی که مشکل خواندن داشته باشند.
86. تردید در روایی یک آزمون احتمال تقلب را افزایش می دهد.
87. اضطراب زیاد در جلسه امتحان باعث افت عملکرد دانش آموزان می شود.
88. دادن ضریب بیش تر به سؤال هایی که توانایی و استعداد مهم تری را می سنجند ، منطقی است.
89. نمرات خام هر امتحان در نفس خود معنای زیادی ندارند.
90. یک آزمون هر اندازه هم خوب باشد اگر به نحوه شایسته ای اجرا و نمره گذاری نشود ، روایی و اعتبار آن به خطر می افتد.
91. در آگهی هر آزمون نه تنها باید تاریخ برگزاری آن ، بلکه تعداد سؤالها و نوع آن ها را نیز مشخص کنید.
92. آموزش و ارزشیابی و نمره گذاری باید هدف های یکسانی داشته باشند.
93. تغییرات نظام آموزشی باید در راستای تغییر بنیادی نظام سنجش و ارزشیابی باشد.
94. نمره خام به تنهایی بیان کننده میزان پیشرفت یا عملکرد دانش آموزان نیست.
95. به ارزشیابی در حیطه های نگرشی و مهارتی بیش تر توجه کنید.
96. ارزشیابی باید بتواند فراگیران را در امر یادگیری کمک کند.
97. به ارزشیابی های گروهی ، به خصوص در کلاس های ابتدایی بها بدهید.

خورد در ارزشیابی تحصیلی

 

در ارزشیابی تحصیلی : بازخورد عاملی است که در تحقق اهداف آموزشی وبهبود کیفیت یادگیری ، ارتقای سطح کیفی آموزش و عملکرد دانش آموز ، نقش بی بدیلی دارد وبه عنوان مغناطیس توجه ، عامل مهمی است که توجه ذی نفعان (دانش اموزان و والدین ) را به خود جذب می نماید ؛ چرا که در این حوزه ، بازخورد ،آیینه ی بازتاب داوری و تصمیم های معلم است .

 

هدف ازبازخورد

 

دستیابی به توصیفی کامل از تلاش ها ، پیشرفت ها وموفقیت دانش آموز ان برای ارائه ی کمک و تسهیل شرایط یادگیری بهتر برای آنان است .

 

انواع بازخورد

 

¨      از منظر ابزار : کتبی – شفاهی  (کلامی و اشاره )

¨      از منظر محتوی : شناختی ،عاطفی  وفراشناختی

¨      ازمنظر منبع : معلم ،همکلاسی ها ،دانش آموز

¨      از منظر زمان : فرایندی وپایانی

¨      از منظر معلم

¨      فرایندی (کلاسی )  - بازخورد پایانی

 

بازخورد فرایندی(کلاسی)

 

   بازخورد فرایندی ، همان بازخورد های شناختی ،عاطفی وفراشناختی است که معلم پیوسته، هدفمند، متنوع ، توصیفی ، ساده و قابل فهم به منظور بهبود روش ها و نحوی یادگیری و آگاه شدن دانش آموز از قوت ها وضعف ها ی یادگیری مطالب و مباحث دروس مختلف به دانش آموز ارائه می نماید

 

انواع بازخورد های فرایندی

 

الف ) بازخورد های فرایند ی مجاز

ب) بازخورد های فرایند ی مجاز با احتیاط لازم

ج) بازخورد های فرایند ی غیرمجاز

 

ویژگی های بازخورد های فرایند ی مجاز

 

¨      در آن ها نقاط قوت دانش آموزان ، بزرگ نمایی شده است

¨      نقاط ضعف دانش آموزان با احتیاط بیان شده است .

¨      رهنمود های عملی متناسب با تفاوت های فردی دانش آموز ، ارائه گردیده است

 

نمونه بازخورد های فرایند ی مجاز

 

¨      پرسش ها را کامل پاسخ دادی به تلاشت ادامه بده

¨       کار های شما نشان می دهد که در .....درحال پیشرفت هستید .

¨      نسبت به قبل خیلی بهتر شده ای . تمرین هایی را که به شما می دهم در منزل به کمک بزرگتر انجام بده

 

ویژگی بازخورد های فرایند ی مجاز با احتیاط لازم

 

¨      در آن ها نقاط قوت دانش آموزان ، کم رنگ شده است (برقسمت خالی لیوان بیشتر تاکید شده)

 

¨      در بازخورد های مجاز قرار دارند لیکن بدون در نظر گرفتن موقعیت مکانی وزمانی بیان می شود و دیگر قدرت و توان انگیزشی را ندارد و تکراری می باشند

 

¨      مثال : ? انار دونه دونه مشقت شده نمونه

 

ویژگی بازخورد های فرایند ی غیرمجاز

 

¨      در بازخورد از مقیاس های رتبه ای استفاده می شود

 

مثال : ? خیلی خوب – خوب –قابل قبول – نیازمند به تلاش و آموزش بیشتر

 

¨      منجر به ایجاد نگرش منفی  و تنفر از مدرسه و باور به ناتوانی را در دانش آموز ایجاد می کند

 

¨      مثال : ? نمی توانی .......

 

¨      ? قادر نیستی ..........

 

 

شیوه های بازخورد های فرایندی

 

¨      الف ) بازخورد های شفاهی

¨      ب) بازخورد های کتبی

¨      ج) بازخورد های شفاهی وکتبی

 

چه زمانی از چه باز خوردی استفاده کنیم ؟

 

چه زمانی بازخورد فرایندی کتبی

 

¨      زمانی که لازم است اولیا در جریان عملکرد دانش اموز قرار گیرند.

¨      اشکال جدی واساسی در یک فعالیت دارد و باید تکلیف اولیا در کمک به دانش اموز روشن شود .

¨      بخواهیم در پوشه کار قرار دهیم .

¨      تلاش مهم وبرجسته انجام گرفته  و باعث انگیزه ی  تلاش و موقعیت را در فراگیر تقویت می کند .

¨      در بازخورد بعدی با مشکل روبرو می شویم .

 

چه زمانی بازخورد فرایندی شفاهی

 

¨      زمانی که لازم است دانش آموز درجریان عملکردخویش قرار گیرند.

¨      برای فراگیران پایه اول  در ابتدای سال تحصیلی .

¨      در زمانی که ضرورتی برای ارائه به والدین وجود ندارد .

¨      معلم عملکرد را مشاهده ونیازی به بازخورد فوری احساس نمی کند .

¨      در بازخورد بعدی با مشکل روبرو می شویم .

 

شرایط یک بازخورد مناسب وخوب

 

¨      صریح وروشن باشد

¨      ساده وقابل فهم باشد

¨      ناظر برپیشرفت دانش آموزان باشد .

¨      پیوسته وبه هنگام باشد

¨      متناسب به تفاوت های عملکردی ودانش آموز محور باشد

¨      از واژه ها و جملات و عبارات مثبت وروشن ومعنادار استفاده شود

¨      متناسب سن فراگیران باشد

 

نکاتی که باید در بازخورد فرایندی مورد توجه قرار داد

به شخصیت انسانی دانش آموز توجه شود

در زمان بازخورد خود را در جای دانش آموز قرار دهیم

بازخورد را با جملات  ناظر بر قوت دانش آموز شروع کنیم

از برچسب زدن به دانش آموز پرهیز کنیم

در بازخورد ها به رفتارهای اجتماعی ، از اثر رفتار    دانش آموز بر احساس ورفتار خود ، یا دیگران بگوییم .

از کلی گویی بپرهیزیم .

به زمان بازخورد توجه شود .

به تاثیر بازخورد خویش  توجه داشته باشیم

 

بازخورد پایانی

بازخورد پایانی همان گزارش  پیشرفت

-عملکردتحصیلی

- عملکرد تربیتی

 عملکردتحصیلی،تربیتی است

با مقیاس رتبه ای (خیلی خوب –خوب-قابل قبول – نیازمند به تلاش وآموزش بیشتر )

در دو یا سه نوبت  از سال تحصیلی (بهمن ماه –خردادماه- شهریور)

بر اساس اطلاعات جمع آوری شده در پوشه کار و فرم های ارزیابی برای ارائه به مدیر و اولیا  تکمیل می گردد

راه های آموزش و  تقویت املا در دوره ی ابتدایی به خصوص پایه ی اوّل:

۱- روان خوانی و درست خواندن متن دروس

۲- یادگیری و حفظ حروف الفبای فارسی

۳- بخش کردن و صدا کشی کلمات: کاری خسته کننده برای دانش آموز است. بهتر است پس از مدّتی کار با این روش، به سراغ روش های دیگر برویم. جدول آن نیز مفید است(همانند بنویسیم).

4- تمرین با جدول ترکیب صامت با مصوّت: اگر با استفاده از این جدول کلمه بسازیم، خیلی عالی است.

5- یک کلمه بنویسیم و به تعداد حرف و صدای آن، جلویش گردی بکشیم.

6- درب نوشابه: مانند بازی بالاست که حروف را داخل درب نوشابه می نویسیم.

7- انواع بازی: بهترین راه است. زیرا همه بازی را دوست دارند، خسته نمی شوند، در ذهن بهتر نقش می بندد.

8- کلمه سازی: حروف الفبا را به صورت کارت های خیلی کوچک در می آوریم. بچّه ها را گروه بندی می کنیم و کارت ها را به تعداد مساوی با حروف مساوی بین آن ها تقسیم می کنیم. در مدّت زمان مشخّص، هر گروهی که کلمات بیش تری با تعداد حروف بیش تر درست کند، برنده است. در این بازی حروف پرکاربرد، باید با تعداد بیش تری در اختیار هر گروه باشد.

نکته: مهم ترین بخش، روش های ابتکاری خود هم کاران عزیز می باشد.           

9-به کاربردن کلمه های درس در جمله

10-به کاربردن وضعیت نوشتن نقطه نسبت به شکل حروف یعنی محل قرارگرفتن نقطه در پایین یا بالا و تعداد نقطه

11-به کارگیری صحیح نشانه ی تشدید در کلمات مشدد درس تا ویژگی نوشتاری این کلمات در ذهن دانش آموزان تثبیت گردد .

12-یادداشت کردن اشتباهات املائی دانش آموزان به منظور آموزش جبرانی آن ها در فرصت های مناسب مانند جمله سازی   ( دیماه )

13-دادن تمرین های متفاوت جهت شمارش دندانه ها

14-گفتن املاء پای تخته از کلمه هایی از درس که ارزش املائی دارند .

15-پیدا کردن املای صحیح کلمات از روی کتاب توسط دانش آموز

16-در صورت امکان موقع تصحیح نمودن املاء ، دانش آموزان را انفرادی نزد خود فراخوانده تا به غلط املائی خود توجه کنند .

17-در قرائت املاء ، جملات از هم گسیخته و بی ربط ( کلمه به کلمه ) گفته نشود و به صورت جمله بیان شود .

18-متن املائی را که می خواهیم به دانش آموز بگوییم ، انتخاب می کنیم و یک بار می خوانیم تا دانش آموزان ارتباط معانی کلمات و مضمون کلی مطلب را درک کنند وبرای نوشتن املاء آمادگی کامل را کسب نمایند .

19-تقویت تندنویسی در بعضی از دانش آموزان   (دیماه )

20-افزایش گنجینه لغات  ( کلمات خارج کتاب یا مثال زدن دانش آموزان)

21-ایجاد انگیزه در دانش آموزان نسبت به یادگیری درس املاء ( تشویق)